Hieronder staan uitgebreide zaaitips voor pompoenen en kalebassen. Deze zijn het belangrijkste:
- Juiste kiemtemperatuur, wat in de meeste gevallen wil zeggen dat er voorgezaaid moet worden.
- Niet te diep zaaien en altijd afdekken met (geperforeerde) folie in verband met klimaat, ongedierte, etc.
- Goede vocht situatie, direct na het zaaien goed nat maken, afdekken en alleen als het nodig is water geven.
- Niet in de potjes kijken met de handen, voor je het weet beschadigt het kiempunt en komt er niets meer op.
- Planten die gekiemd zijn onder folie vandaan halen en gepast water geven.
Zaaitips voor pompoenen en ander sierfruit
Zorg voor voldoende muizenafweermiddelen
Muizen eten de zaden op, ook nog als ze net gekiemd zijn. U zult niet de eerste zijn die tot de ontdekking komt toch muizen te hebben. Nog beter: zaai in potjes, geef water en meteen afdekken (niet wachten tot volgende dag!) met plastic folie. Hierdoor ontstaat er condens aan de onderkant van het folie, daar hebben de muizen en hekel aan. Dit werkt nog beter dan vergif!
Het zaaien van pompoenen en kalebassen
Pompoenen (Cucurbita's)
Je kan zowel binnen als buiten zaaien, op voorwaarde dat de temperatuur tussen 20-25°c ligt (Lagenaria en Cucumis hebben zeker 25°c nodig). Deze temperatuur hebben de zaden nodig om te kiemen. (Voorzaaien is het allerbeste, het is meer werk maar het loont zeker de moeite!).
Voorzaaien kan in een potje (voldoende groot bv. P9), dan hoef je niet meer te verspenen, beschadig je ook geen wortels en krijgt de plant niet zo'n terugslag.
Een andere zaaiwijze voor 'naaktzadige' variëteit (Lady Godiva, Buca Golica...)
Naaktzadige rassen hebben geen beschermend vlies waardoor ze sneller gaan wegrotten in de vochtige aarde. Om dit probleem te ontwijken leg je de zaden op vochtig absorberend papier op een warme plaats. Wanneer het kiempuntje zichtbaar wordt, plant je het zaadje in potaarde op ca. 1 cm. diepte.
Deze methode past men ook toe wanneer men zaadverlies wil beperken (bv. wanneer men slechts enkele zaden van een zeldzame variëteit ter beschikking heeft).
Pompoenplanten zijn zeer vorstgevoelig, wacht dus het liefst tot half of eind mei om ze buiten uit te planten, afhankelijk van de woonplaats.
Kalebassen (Lagenaria's)
Kalebassen hebben wat meer warmte nodig om te kiemen (25°-30° C) en hebben een hardere 'zaadschil' waardoor ze moeilijker kiemen. Om dit te verhelpen kan je het volgende doen: de zaden 12-24 uur laten weken in lauw water en daarna (niet noodzakelijk) het smalste uiteinde van de harde zaadhuid lichtjes 'afvijlen' en dan zaaien. En potjes wegzetten bij 25 graden, niet warmer of kouder want dat beïnvloedt de kieming negatief. Als ze gekiemd zijn en een paar blaadjes hebben, kunnen ze koeler gezet worden.
Binnen zaaien
De zaden worden in april-mei binnenshuis, in een serre of onder platglas, voorgezaaid bij geschikte temperatuur. Je legt de zaden op de zaaigrond, drukt ze iets in en bedekt ze met een beetje grond, niet te diep! De in de handel verkrijgbare 'zaai en stekgrond' is hiervoor ideaal. Potgrond is te zout, die kan wel gebruikt worden maar dan gemengd met zand. Maak de grond 1 keer goed nat en doe er gaatjesplastic op tot ze uitkomen, even opletten dat sommige soorten sneller kiemen dan anderen. De gekiemde zaden haal je er dan tussenuit en die gaan niet meer onder het plastic, anders krijg je smet of schimmel op het blad. De zaden die nog niet gekiemd zijn, gaan er weer onder. Als de zaden kiemen plaats je ze op een koelere plaats (ca.15°c). Volop licht is nodig, anders worden de planten te iel en kan de stengel makkelijk afbreken.
Buiten zaaien
Vanaf half tot eind mei kan er ook ter plaatste gezaaid worden, rij afstand zie verderop. Soms wordt voor kleinschalige projecten ook het volgende toegepast: leg 2-3 pompoenzaden op een heuveltje in goed gedraineerde grond. Met ca. één cm. aarde afdekken en afschermen tegen vogels, slakken en andere belagers. Wanneer de planten 2-3 bladeren ontwikkeld hebben, bewaart men de stevigste plant en verwijdert men de anderen. Het nadeel van ter plaatste zaaien is dat als er wat misgaat met het opkweken je te laat bent om nogmaals te kunnen zaaien.
Grondsoort en voeding van pompoenen en kalebassen
Pornpoenplanten hebben een voorkeur voor goed doorlaatbare en humusrijke grond. Goed gedraineerde grond maakt de doorgang van de lange wortels (tot meer dan één meter diep) makkelijker. Omdat Cucurbita's snelle groeiers zijn, moet je ze ruimschoots voorzien van compost, goed verteerde stalmest e.d. Er wordt wel gezegd dat pompoenen en kalebassen veel bemesting nodig hebben en op een composthoop gezet kunnen worden. Ik zou dat niet aanraden, ten eerste kan het ook te veel zijn en heb je kans op zoutschade/verbranding en ten tweede geeft te veel stikstof slechte kwaliteit vruchten.
Op arme grond biedt een plantgat van 50 X 50cm., gevuld met organisch materiaal (compost), uitkomst. Dit is natuurlijk alleen mogelijk als het om enkele planten gaat, in andere gevallen een laagje compost strooien voor het inwerken van de overige meststoffen. Tijdens de groei kan eventueel nog wat bij gemest worden, maar dit hangt af van het soort mest en het soort pompoen.
Gedroogde koemestkorrels, beendermeel, compost of andere meststoffen met een hoge Kaliumwaarde (K-waarde aangegeven op de verpakking). Let op: ook organische mest en korrels kunnen zoutschade geven, pas dus altijd op dat het niet in contact komt met de wortels en gooi het niet vlakbij een jonge plant.
Standaard kan ook kunstmest (mengmeststof 500 kg per ha. 12-10-18) gegeven worden. LET OP: NIET TE VEEL STIKSTOF, dan krijg je veel blad en zeer weinig vruchten, en is het ook slechter houdbaar. Het is beter om in het voorjaar een langzaam werkende meststof te gebruiken en niet met stikstof te blijven strooien tijdens de groei.
Uitplanten
Zodra alle gevaar voor vorst geweken is, (midden mei-eind mei) kan je aan het uitplanten beginnen. Rankende rassen nemen al snel een oppervlakte in van 1,5 m. x 1,5 m. Voor sterke rankers kan dit zelfs oplopen tot 2m. x 2m. Struikvormers (patissons, courgette en acorn) daarentegen stellen zich tevreden met 1 vierkante meter. In natte tuinen kan men op een heuveltje uitplanten om het wegrotten van de wortels zoveel mogelijk te vermijden. Bij droogte begiet je de plant steeds rond de voet, zelfs tot op één meter afstand, om de wortelvorming te bevorderen. Nooit de bladeren gieten, dit zal schimmelinfecties in de hand werken (bv. meeldauw). Mulchen met organisch materiaal heeft bij het telen van pompoenen meerdere voordelen: het beschermt de bodem tegen uitdroging, het houdt het pompoenveld onkruidvrij en zorgt tevens voor extra voedsel. NB: alleen goedverteerde mest/compost gebruiken!!!
Tip: plant langs de randen van het veld de soorten als Patisson, Acorn en Courgette, dan heb je minder last van ranken in het pad.
Cucumis, sommige soorten zoals Hirsutus, Myriocarpus en Dipsaceus, kunnen ook goed buiten. Laat ze dan het best op antiworteldoek kruipen.
Tips voor optimale kieming van Cucumis
Neem de middag van de dag dat je wilt gaan zaaien water van +/- 60 graden, doe daarin de cucumiszaden. Laat dit op een warme plaats staan, het hoeft geen 60 graden te blijven. De volgende dag kunnen de zaden gezaaid worden in potjes bij een temperatuur van +/- 35 graden. Als de zaadjes gekiemd zijn en de plantjes boven staan, kunt u de potjes bij 25-30 graden verder kweken.
Cucumis heeft heel veel warmte nodig, als de gelegenheid van deze warmte er niet is, zal het resultaat tegenvallen.
Lagenaria drogen
Laat de vruchten het liefst zo lang mogelijk aan de plant, enkel rijpe en volgroeide vruchten komen voor bewaring in aanmerking. Voor de eerste nachtvorst of als de vruchten 'lichter' beginnen te worden, haal je de kalebassen binnen om ze verder te laten drogen op een warme, droge en goed luchtige plaats. Tijdens het droogproces is schimmelvorming heel normaal. Laat het proces gewoon zijn gang gaan en zo min mogelijk aankomen. Het is ook mogelijk ze gewoon buiten te laten, maar dan het best aan de plant, anders op een droge luchtige plaats.
Bij kleine soorten duurt het ongeveer 2-3 maanden, bij grotere soorten zoals Speckled Swan, Giant Bottle enz. kan het ruim een half jaar duren voor ze goed droog zijn. Daarna kunnen ook deze vruchten bewerkt of beschilderd worden.
Nog wat extra info voor Reuze pompoenen
Als je één grote pompoen wilt telen, dan mag je maar 1 pompoen aan de plant laten komen. Dit is een heel belangrijk moment. Kies de pompoen die het snelste groeit. Dit is het best een pompoen die aan de hoofdstengel ligt en die een mooie volle vorm heeft.
Als je een pompoenplant laat groeien dan kan deze gemakkelijk 25 meter bij 25 meter worden. Een bladoppervlakte van 10 meter bij 10 meter is voldoende om een grote pompoen te telen, dus tijdig inperken. Succes!
...